Ô nhiễm không khí gây các bệnh hô hấp

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) liên tục cảnh báo mối đe dọa từ ô nhiễm không khí tới sức khỏe con người. Nguồn gốc của tác nhân gây ô nhiễm không khí đến từ các hoạt động của con người như khí thải của các xe cơ giới, hoạt động công nghiệp, xây dựng cơ sở hạ tầng, nhiệt điện, lọc dầu, đốt rác thải công nghiệp, nông nghiệp, các hoạt động nấu ăn, sưởi ấm nhiên liệu.

Ô nhiễm không khí là sự xuất hiện của các loại bụi, bụi mịn, bụi siêu mịn hoặc các khí như CO, SO2, NO2. Các hạt bụi tồn tại trong không khí có vai trò quan trọng quyết định chất lượng bầu không khí. Các loại bụi mà mắt thường có thể nhìn thấy hay cảm nhận được là các hạt bụi có kích thước lớn. Bên cạnh đó còn có các hạt bụi mịn (nhỏ hơn 1/30 đường kính sợi tóc) thì mắt thường không thể nhìn thấy hay cảm nhận lại là tác nhân gây ra các vấn đề bệnh đường hô hấp nghiêm trọng như: các phản ứng viêm đường hô hấp trên, viêm đường hô hấp dưới...

Ở trẻ em và cả người lớn, khi tiếp xúc ngắn hạn hay dài hạn với ô nhiễm không khí có thể dẫn đến giảm chức năng phổi, nhiễm trùng đường hô hấp và hen suyễn nặng hơn. Bằng chứng mới cũng cho thấy ô nhiễm không khí xung quanh có thể ảnh hưởng đến bệnh đái tháo đường và sự phát triển tâm thần kinh ở trẻ em.

Ở người lớn có sức khỏe bình thường cũng có thể gặp các triệu chứng như kích ứng mắt, da, mũi và cổ họng; ho, khạc đờm, tức ngực, khó thở khi hít thở trong bầu không khí bị ô nhiễm. Và những triệu chứng này sẽ biến mất khi chất lượng không khí được cải thiện. Còn đối với người có sẵn bệnh phổi như hen suyễn, COPD có thể làm tăng các triệu chứng của bệnh như khó thở nhiều hơn kèm theo tức nặng ngực, ho nhiều hơn, thở khò khè. Các nghiên cứu cho thấy ở những thời điểm thời tiết khắc nghiệt hoặc bị ô nhiễm không khí cao, tần suất nhập viện do các căn nguyên về bệnh đường hô hấp và tim mạch tăng cao hơn.

Ô nhiễm không khí gây các bệnh hô hấp.

Trong một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí The Lancet Planetary Health, 4 triệu trẻ em bị hen suyễn hàng năm do ô nhiễm không khí từ ôtô và xe tải, tương đương với 11.000 trường hợp mới mỗi ngày. Hầu hết các trường hợp xảy ra ở những nơi có mức độ ô nhiễm vượt quá giới hạn của Tổ chức Y tế Thế giới với không khí độc hại trầm trọng.

Nghiên cứu trên là đánh giá toàn cầu đầu tiên về tác động của khói giao thông đối với bệnh hen suyễn ở trẻ em dựa trên dữ liệu ô nhiễm có độ phân giải cao. Nghiên cứu mới này kết hợp dữ liệu ô nhiễm NO2 chi tiết với tỷ lệ mắc hen suyễn và số dân. Nhiều dữ liệu đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa ô nhiễm giao thông và hen suyễn ở trẻ em, gây ra tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng. Bằng chứng dịch tễ học cho rằng NO2 là chất gây ô nhiễm chính mạnh nhất. Tuy nhiên, cũng không loại trừ các chất ô nhiễm khác được xả ra từ các phương tiện cũng là nguyên nhân gây ô nhiễm như nitơ dioxide, được thải ra chủ yếu từ các phương tiện diesel...

Nhằm duy trì, củng cố “hàng rào” bảo vệ sức khỏe của chính mình, mọi người nên:

Tránh các hoạt động thể dục mạnh khi ở nơi bị ô nhiễm không khí khiến phải hít thở nhanh hơn hoặc sâu như đạp xe, chạy bộ...

Giữ nhà cửa sạch sẽ, lau khăn ướt; trồng nhiều cây xanh xung quanh nhà, trên đường đi giúp làm sạch không khí.

Ăn nhiều thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như rau, trái cây để bảo vệ sức khỏe chung và tránh sự hình thành các gốc tự do từ không khí ô nhiễm.

Có chế độ ăn giàu dinh dưỡng như rau xanh và đậu, cá, thịt, trứng và sữa. Bổ sung các bữa ăn phụ với các chế phẩm giàu vitamin và khoáng chất, lợi khuẩn cần thiết cho cơ thể, nâng cao sức đề kháng, tăng cường sức khỏe.

BS. Lê Hùng (suckhoedoisong.vn)